Xa sexa como estudantes ou como docentes de lingua estranxeira, o noso obxectivo sempre adoita ser avanzar e chegar ao máximo nivel posible. Porén, adquirir as competencias desexadas na lingua oral, escrita, e na capacidade de escoitar e comprender é laborioso e complexo, polo que hai casos nos que non acadamos o máximo, quizais por falta de interese na lingua meta, falta de tempo ou por atoparnos nun estado de fosilización. Pero… a que se refire este último termo?
Como nos indica esta páxina web, a fosilización refírese a “aqueles erros que se cristalizan no cerebro e que, sen importar o esforzo feito, non é posible corrixilos”. Trátase dun estancamento na adquisición e aprendizaxe dunha lingua estranxeira, unha serie de erros que continuarán repetíndose ao longo do tempo. Cómpre mencionar que atoparse en estado de fosilización non impide ao alumnado aprender novo vocabulario ou novos conceptos lingüísticos nun nivel medio ou básico, pero dada a persistencia dos erros cristalizados non será posible acadar niveis superiores.
Respecto aos motivos de por que xorde esta problemática, se ben é certo que hai moitos lingüistas que se adicaron ao estudo da adquisición e aprendizaxe, non atopamos moitos casos de estudo da fosilización. Xeralmente, téndese a dicir que vén orixinada polo feito de que o lugar de aprendizaxe non é o da lingua meta, e entón é moito máis probable que se caia na interiorización de situacións da lingua artificiais. Tamén pode ser que o feito de que estas clases só focalicen na linguaxe formal faga que sexa difícil conseguir nivel en linguaxe coloquial; ademais moitas veces o input en clase de lingua estranxeira, sobre todo en niveis básicos adoita ser altamente restrinxido, o cal non permite ao estudantado ir formando unha perspectiva global da lingua desde os primeiros momentos. En relación ao alumnado con necesidades educativas especiais, especialmente o alumnado TDAH, dase o caso de que aprenden moito mellor por pasos ou seccións pequenas, pero só cando durante as explicacións estas se interrelacionan entre si, para permitirlles ir tendo unha perspectiva global da lingua. Do contrario, este alumnado será altamente susceptible de desenvolver fosilización xa en niveis moi iniciais da lingua meta.
Outra das hipóteses máis estendidas sobre o xurdimento do fenómeno da fosilización lingüística é que esta nace nas realidades de interlingua. Estas situacións refírense a aquelas nas que unhe falante native dun lugar se despraza a un lugar no que se fala unha lingua distinta que non coñece ou da cal só ten saberes moi básicos. O que acontece neste punto é que, dada a imperiosa necesidade de acadar un nivel fluído na lingua do novo territorio, isto leva á persoa a crear asociacións e transferencias entre ambas linguas. Como indica este artigo, á hora de adquirir a nova lingua, a persoa terá en conta os seus coñecementos previos da súa lingua nativa e tamén acerca do proceso de como adquiriu previamente unha lingua estranxeira, de ser este o caso. A interlingua refírese ao momento no que nos baseamos na lingua ou linguas que xa coñecemos para adquirir unha nova. A interlingua conta con cinco procesos diferenciados, a saber, a transferencia lingüística, a transferencia de instrución, as estratexias de aprendizaxe da segunda lingua, as estratexias de comunicación da segunda lingua, e finalmente a hiperxeralización dos materiais lingüísticos que xa tiñan adquirido anteriormente.
Estas estratexias de transferencia lingüística provocan inestabilidade na aprendizaxe e presentan o risco de que os significados sexan simplificados ou que mesmo se creen novos termos inventados pole falante, que descoñece os termos gramaticalmente correctos para o mesmo significado que quere expresar. Cada vez que se quere adquirir unha lingua estranxeira nova, constrúese unha interlingua específica durante o proceso de aprendizaxe. Durante o proceso de adquisición e aprendizaxe, presentaranse dificultades de comprensión, de morfosintaxe, falta de fluidez e mestura inadecuada de rexistros lingüísticos.
É por estes motivos que calquera persoa que aspire a impartir a docencia dunha lingua estranxeira debe coñecer os problemas que implican a interlingua e a fosilización no proceso de adquisición e aprendizaxe. Alén de saber organizar programacións didácticas, preparar aulas ou ter preparación de cara a alumnado con necesidades educativas especiais, cómpre que coñezamos un dos múltiples problemas que poden aparecer ao longo da nosa experiencia. Malia que, por desgraza, apenas existe investigación acerca de como atallar este fenómeno na aula, tendo conciencia previa desta realidade durante a nosa formación como docentes pode axudarnos a que no futuro tentemos evitar na clase situacións que puidesen favorecer a fosilización no noso alumnado.
Finalmente, aclarar que esta entrada está enmarcada no terceiro tema da materia das Linguas Estranxeiras no Contexto Español e Internacional, no cal se trataron os niveis de referencia de aprendizaxe das linguas e as competencias, referente ao MCER. En vez de afondar no marco europeo, decidín tratar outra temática que foi tan só mencionada na aula, de xeito que poidamos aprender máis sobre unha das múltiples realidades que se dan na ensinanza e aprendizaxe de linguas estranxeiras.
Ningún comentario:
Publicar un comentario