Máis alá do marco. Tema 2, coa profesora Carla

No segundo tema da materia das Linguas Estranxeiras no Contexto Español e Internacional tratáronse en detalle os pormenores do Marco Común Europeo de Referencia para as Linguas. Do mesmo xeito que o continente europeo vén levando a cabo un proxecto de integración desde os anos 50 en múltiples aspectos como a enerxía, o comercio, a circulación de persoas e mesmo o sistema político e de goberno, procedeuse a establecer uns estándares que permitisen unificar os criterios para determinar o nivel lingüístico de calquera persoa. O obxectivo desta entrada non é dar un resumo do marco como xa tratamos na aula, senón que pretende afondar no feito de que existan probas diferenciadas para escolas e introducir brevemente detalles das linguas de signos que deberían ser coñecidos por calquera aspirante a docente de linguas estranxeiras.

É certo que ao sermos estudantes das carreiras de Linguas Estranxeiras, Filoloxía e Tradución xa contabamos con coñecementos básicos sobre o máis ccoñecido do marco: os famosos niveis marcados por letras e números (A1, A2, B1, B2, C1 e C2), os cales sempre viñan determinados nas guías docentes para informar do nivel requirido para unha materia. Ademais diso, moitas de nós xa aprenderamos sobre isto na ESO e no Bacharelato, sobre  todo se no noso centro había docentes con implicación na organización dos propios exames.

O tema anteriormente mencionado lévanos a unha das diferenzas máis notorias que existen nas probas de nivel de linguas: non son iguais para todas as idades. Así, dase a curiosidade de que as probas que docentes de instituto ofrecen facer non son as mesmas que calquera adulto prepara por exemplo nunha academmia. Isto débese a que a idade dunhe aspirante pode determinar fortemente os resultados da proba segundo as súas propias capacidades e o seu grao de desenvolvemento cognitivo. Por conseguinte, existen certas temáticas que non é adecuado incluir nun exame para alguén de 15 anos, tales como asuntos de política ou de negocios, xa que carecerá de coñecementos para poder desenvolver todo adecuadamente. 

Unha vez establecida a razón da existencia destas probas diferenciadas para escolas, cabe preguntarse ata que idade se recomendan e é posible que tamén xurda a dúbida acerca de se son máis doadas que as deseñadas para idade adulta. Pois ben, como se explica nesta páxina específica sobre os exames de Cambridge non, non supoñen redución ningunha do nivel de dificultade ou de complexidade lingüística, senón que o que fan é adaptarse mellor á contorna cotiá daquela persoa aspirante. De feito, á hora de obter o título, non figurará se a modalidade de exame realizada foi para menores ou maiores de 18 anos (a idade máxima ata a que se recomendan as probas para escolas), senón que só figurará o nivel da proba superada. 

Malia que o exemplo tratado foi o de Cambridge, estas probas diferenciadas para escolares existen tamén nas certificacións oficiais doutras linguas, como no DELE ou no DELF, entre outras. Posiblemente a existencia destas probas se deba a que cada vez con máis frecuencia se está a introducir e mellorar o ensino de linguas estranxeiras en etapas educativas máis temperás. Porén, considero que esta proliferación das probas de nivel en alumnado cada vez de menor idade pode non ser o mellor modelo de ensino dunha lingua nun colexio ou instituto. Se nos centramos xa en idades como os 10 ou os 12 anos na preparación dun exame corremos o risco de non deixar tempo para a realización doutra clase de actividades máis innovadoras na aula. Cómpre ter en conta que as horas da materia son limitadas, e que a función dunhe docente non debería estar centrada nunha proba externa, xa que se corre o risco de que o alumnado acabe aprendendo a aprobar un exame e non realmente unha lingua nova. 

Xa movéndonos a un tema diferente, a lingua de signos foi outro aspecto mencionado sutilmente na aula durante a segunda unidade. Na meirande parte das ocasións, ao pensarmos nas linguas que referencia o marco e que se inclúen como primeira ou segunda estranxeira no currículo da ESO, esquecemos por completo a lingua de signos. Como esta unidade non trata sobre deseño curricular (para iso, véxase o tema 5), non afondaremos na lingua de signos no currículo, senón nalgunhas xeneralidades. 

Como sinala a web da Confederación Estatal de Persoas Xordas, non existe unha única variedade de lingua de signos a nivel mundial; esta conta con diferentes variedades como poden ser a española, a catalá, ou a estadounidense, todas elas inintelixibles entre si. De feito, estas foron orixinándose a través de diferentes familias lingüísticas. Así, atopamos casos como que a variedade tailandesa e a española proceden da mesma familia, mentres que a portuguesa e a británica son totalmente diferentes ao seren orixinadas de familias sen conexión ningunha entre si. Por último, cómpre mencionar que a súa situación legal varía moito segundo o país, xa que mentres por exemplo Nova Zelandia recoñece a súa lingua de signos como oficial, esta situación aínda é excepcional nun mundo obsesionado coa aprendizaxe das linguas, pero que mantén ás linguas signadas excluídas como se pertencesen só a unha minoría. É por isto que considero esta situación como digna de reflexión non só para aspirantes a docentes, senón tamén para as autoridades reguladoras do sistema educativo. 


Ningún comentario:

Benvides

Benvides!